Odruch naturalny jest kontynuacją książki Kruszenie odmieńca. Po śledztwie i po przejściach w areszcie śledczym Marek Kabacki zostaje skazany na 25 lat więzienia. Jest bliski załamania. W tym samym areszcie przebywa aż do zawieszenia stanu wojennego. Spotyka się z uwięzionymi działaczami opozycji. Nie wszyscy z nich są tacy, jakich wcześniej sobie wyobraził. Z jednymi potrafił się dogadać, do innych docierał w sposób zabroniony, co nie uszło mu bezkarnie. Budzą się też zmory przeszłości. Podpisane kiedyś zobowiązanie do współpracy ze służbami specjalnymi ponownie zostaje przez nie wykorzystane. Chcąc się temu przeciwstawić, a przy okazji osiągnąć swój cel, jakim jest przetransportowanie do Zakładu karnego, Kabacki podejmuje współpracę.